Leren met je oren: de missie van Ears Up

Tjeerd gelooft in de kracht van audio. Met zijn bedrijf Ears Up (voorheen Radiorakkers) wil hij leerkrachten en leerlingen laten ervaren hoe belangrijk audio is bij taalverwerving. Hij maakt podcasts en radio-uitzendingen met een educatief karakter. Het zijn de lessen die hij zelf ook graag had willen hebben als kind: “Ik was zo’n kind dat heel moeilijk iets kon leren uit een boek, het bleef gewoon niet hangen. Inmiddels blijkt uit onderzoek dat dit voor veel mensen geldt, en dat audio een krachtig middel is om met name het leesonderwijs naar een hoger niveau te tillen.” 

Liever een mengpaneel dan een Digibord 

Met Ears Up doet Tjeerd dat wat hij als jongen van 10 al het liefste deed: audio gebruiken als inspiratiebron. Vroeger, door eindeloos veel cassettebandjes samen te stellen en te verspreiden, en later als DJ van Efteling Kids Radio, waar hij hoorspelen maakte met kinderen. Voor en na zijn dienstverband bij Efteling Kids Radio stond hij voor de klas. In 2017 leverde hem dat zelfs de titel Leraar van het Jaar Primair Onderwijs op en in 2020 de Innovatie van het Leren Award op de IPON, de beurs over onderwijsinnovatie en ICT.  

Toch verkiest Tjeerd het mengpaneel boven het Digibord. Hij maakt podcasts en radio met leerlingen en vergroot zo hun taalvaardigheid: “Ik geloof echt in de kracht van audio, en wil laten zien dat je, met name voor taalonderwijs, veel kunt bereiken. Op veel scholen in het buitenland delen ze die mening. In Engeland bijvoorbeeld, waar ruim 600 scholen een eigen radiostudio hebben. Ook in India, Zuid-Afrika en Amerika zijn ze veel bezig met podcasts en radio maken op school. Ik wil dat hier ook bereiken. Dat heeft tijd nodig, want we hebben hier geen vertelcultuur, zoals in de landen waar audio wel een belangrijke rol inneemt. Toch weten we wel hoe belangrijk een goed verhaal kan zijn. We kennen allemaal wel een leerkracht die indruk op ons heeft gemaakt vanwege de mooie verhalen die hij of zij vertelde. We weten dus ook allemaal hoeveel impact dat kan maken.” 

Zelfreflectie door middel van geluidsopnames 

Tjeerd is bijzonder enthousiast over de voordelen van audio in de klas: “Het is een ideaal middel om te reflecteren. Ik had bijvoorbeeld een jongen in de klas met dyslexie, adhd en autisme, die het heel lastig vond om een tekst voor te lezen en daar feedback op te krijgen. Door de leerling een tekst in te laten spreken en die tekst samen terug te luisteren, kun je stap voor stap woordkeuzes en zinsbouw analyseren, en geef je de leerlingen ook de kans om iets opnieuw te proberen. Verder is het luisterboek of podcast een prachtig hulpmiddel om kinderen aan het lezen te krijgen als je dit tijdens het lezen inzet. En in de klas kunnen kinderen, op basis van audio, twee tot drie niveaus hoger meedoen en denken, dan hun eigen leesniveau toestaat. Ik zie audio echt als een keukentrapje: een opstapje voor leerlingen om ze aan het lezen te krijgen. Een hulpmiddel dat ze vertrouwen geeft en dat het enthousiasme voor lezen en spelen met taal aanwakkert. Op Kinderpodcasts.nl heb ik een selectie gemaakt van leerzame en inspirerende podcasts voor kinderen”. 

Audio als keukentrapje

Er zijn volgens Tjeerd eindeloos veel voorbeelden van educatieve podcasts die zeer aansprekend zijn voor kinderen. Zijn persoonlijke favorieten is Missie Voelspriet, een podcast van KRO-NCRV over insecten. Tjeerd: “De podcast zit vol met geluiden die insecten maken. Als kinderen die podcast luisteren op hun koptelefoon zie je ze gewoon om zich heen kijken of er echt een insect in de buurt is.” Ook Op houten banden, een podcast over de bevrijding van Nederland, is een aanrader volgens Tjeerd. “Je beleeft deze periode door de ogen van een jongen van 15. Je leert ontzettend veel over onze geschiedenis in deze meeslepende podcast.”  

Meer aandacht voor akoestiek in klassen 

Tjeerd pleit voor onderwijs met minder schermen en meer koptelefoons. Ook meer aandacht voor de akoestiek in scholen hoort wat hem betreft een prioriteit te zijn: “Er wordt van leerlingen veel gevraagd. Vaak krijgen ze instructie in volle klassen met een slechte akoestiek. Er is echt te weinig aandacht voor deze factor. Als de akoestiek niet goed is, kost informatieverwerking meer energie. Instructie via audio op de koptelefoon van leerlingen is een tussenoplossing, maar wat mij betreft is er meer aandacht voor audio als geheel nodig.”

Koudwatervrees voor techniek

Hoewel Tjeerd merkt dat de belangstelling voor zijn missie toeneemt, merkt hij ook dat er nog veel weerstand is: “Dat heeft vaak te maken met koudwatervrees voor techniek. Leerkrachten denken dat er een taak bij komt. Die angst is ongegrond, want met de huidige techniek is alles voor je ingeregeld en hoef je zelf eigenlijk niets meer te doen. Het lijkt ingewikkelder dan het is. Ik ben nu nog dagelijks bezig om dat te laten zien en ervaren. Dat doe ik door in workshops voor leerkrachten en leerlingen te laten ervaren hoe laagdrempelig het is om radio of een podcast te maken. En als we die fase voorbij zijn ben ik een stap dichter bij mijn droom: een podcast studio voor elke school. Ik heb zelf mijn plezier in het onderwijs teruggevonden via audio, dat gun ik elke leerkracht en elke leerling. Audio kan echt een belangrijke rol spelen bij educatie. Ik voel me steeds minder een roepende in de woestijn, want steeds meer ontdekken en omarmen de podcast in de klas.” 

Tjeerd geeft het stokje door aan Marie-Josee Couwenberg. Zij is leerkracht en i-coach op De Kiezel in Best en helpt en ondersteunt collega's om ICT in te zetten in de klas. Lees ook de andere interviews uit de rubriek 'Geef het stokje door aan...'