Negen lessen uit onderzoek naar onderwijs op afstand

Les 1: Leerlingen motiveren

Als leerkracht is het op de juiste manier motiveren van leerlingen een belangrijk onderdeel van je vak. Dat is bij het online lesgeven niet anders. Wat wel anders is, is de manier waarop je leerlingen kunt motiveren. Door ze op afstand zelf te laten werken aan schoolopdrachten, doe je een beroep op hun zelfdiscipline. Het is daarom niet aan te raden om het bij enkel een instructie te houden en ze daarna zelf aan het werk te zetten. Wil je leerlingen daarna alsnog zelf aan het werk zetten, ga dan na welke taken geschikt zijn om thuis te doen. Denk aan het maken van oefentoetsen op de computer, een weektaak of het maken van een presentatie. Lees hier hoe je alles uit je online lessen haalt met Microsoft Teams.

Les 2: Gelijke kansen

Het is belangrijk om je tijdens het online lesgeven te realiseren dat kansengelijkheid bij het afstandsonderwijs meer onder druk komt te staan. De rol van de thuissituatie en de ouders is namelijk een stuk groter geworden. Factoren als laag opleidingsniveau, geldgebrek of onvoldoende tijd door werk zijn van grote invloed op het leerproces van de leerlingen. Blijf daarom ook op afstand je lessen differentiëren en overweeg om bepaalde kinderen toch naar school te laten komen. Voor het differentiëren is Break-out rooms een handige tool. 

Les 3: De rol van de schoolleider

Niet alleen de leerkrachten werden uitgedaagd tijdens het afstandsonderwijs. Ook de schoolleiders moesten op zoek naar creatieve oplossingen om hun team te blijven ondersteunen en te faciliteren. Zo is het bijvoorbeeld belangrijk om te zorgen voor een lerende organisatiestructuur; de schoolleider stimuleert zijn team de vaardigheden aan te passen op de veranderde situatie. Daarnaast is het essentieel dat de ict-omgeving ingericht wordt op basis van vakmanschap van een ict-gespecialiseerde medewerker, of ict-coördinator. APS IT-diensten kan je hierin ondersteunen. We bieden hiervoor ook een training aan.

Les 4: Het welbevinden van leerkrachten

De coronacrisis zorgde voor een radicaal andere manier van werken. Niet alle leerkrachten waren hier even goed op voorbereid. Veel leerkrachten gaven aan dit een zware periode te vinden. Het is daarom aan te raden om structureel aandacht te hebben voor hun welbevinden en te werken volgens een plan met duidelijke richtlijnen. Ook zal het voor sommige leerkrachten nodig zijn hun ict-vaardigheden te verbeteren en het is belangrijk dat zij hier hulp bij krijgen. Het kan fijn zijn als iemand uit je team kan helpen om collega’s hierin te trainen en te enthousiasmeren. Hiervoor is de Train de trainer training erg geschikt.

Les 5: Het welbevinden van leerlingen

Om zo goed mogelijk te kunnen leren, is het noodzakelijk dat leerlingen goed in hun vel zitten. Echter kwam het welbevinden van leerlingen sterk onder druk te staan tijdens het onderwijs op afstand. Daarom is het van belang om actief contact te houden met leerlingen, maar ook om voor voldoende structuur te zorgen. Meer tips over hoe je het welbevinden kunt toetsen met Microsoft Reflects leer je in deze video.

Les 6: De rol van ouders

Zoals al eerder benoemd speelt de rol van de ouders een grote rol bij het verzorgen van onderwijs op afstand. Zij dienen wanneer nodig ondersteund te worden door de leerkracht, zodat zij hun kinderen zo goed mogelijk kunnen begeleiden. Plan hiervoor regelmatige overlegmomenten in (hoe je dat doet leer je in deze video) en geef uitleg over het lesmateriaal en de leerstof. Ook hier is het belangrijk om in contact te blijven.

Les 7: Vaardigheden van leerkrachten

Voor het verzorgen van onderwijs op afstand zijn er andere vaardigheden nodig dan bij het traditionele onderwijs. Gelukkig hebben veel leerkrachten het idee dat ze digitaal vaardiger zijn geworden. Het is belangrijk om te blijven investeren in ict-competenties, maar ook focus te houden op andere competenties als het digitaal geven van feedback aan ouders.

Les 8: Vaardigheden van leerlingen

Niet alleen voor leerkrachten waren er andere vaardigheden nodig. Ook leerlingen werden flink uitgedaagd door de nieuwe manier van werken. De digitale geletterdheid werd belangrijker dan ooit en het afstandsonderwijs doet een beroep op hun regulatieve vaardigheden; vaardigheden die nodig zijn om zelfstandig te kunnen leren. Ook hierbij is een goede ict-infrastructuur van essentieel belang.

Les 9: Toetsen en evalueren

Zonder fysiek onderwijs is het moeilijker om zicht te houden op de voortgang van leerlingen. Een groot deel van de leerkrachten had digitaal minder zicht op de ontwikkeling en de betrokkenheid van hun klas. Het leren geven of ontvangen van (peer)feedback is een belangrijk onderdeel o de voortgang te blijven monitoren. Daarnaast is het integreren van formatieve toetsen aan te raden. Er zijn verschillende digitale opties waarmee je toetsen kunt maken en afnemen. Meer hierover lees je hier.

Bronnen en onderzoek

Dit artikel is gebaseerd op het onderzoeksartikel van Nadira Saab, dat zij schreef voor Kennisnet. De geleerde lessen komen voort uit nationaal en internationaal onderzoek over afstandsonderwijs tijdens de coronacrisis. De onderzoeken zijn geselecteerd op schoolleiders, ict-coördinatoren, leraren, leerlingen en ouders. De bronnenlijst voor dit onderzoek vind je onderaan het originele artikel.

Meer weten over afstandsonderwijs?

APS IT-diensten kan je hier goed over adviseren. Wij bieden diverse oplossingen om het onderwijs op afstand zo goed mogelijk te laten verlopen. Ook geven we regelmatig een webinar over het lesgeven op afstand. Mocht je hulp of advies nodig hebben, neem dan gerust contact met ons op via info@apsitdiensten.nl.